Madjarska - Budimpesta

Šetnja
ulicama mađarske prestonice će vas uvesti u jedan romantični, skoro
bajkoviti svet u kome se prepliću vekovi. Budimpešta je jedno od onih
mesta na kojima se prošlost može ne samo očima videti, već i "rukama
dodirnuti"


Budimpešta
je kao jedinstven grad nastala 1873. godine, kada je došlo do
ujedinjenja Pešte, koja se proteže na levoj obali Dunava, i Budima i
Obude, koji se nalaze na desnoj strani. Danas Budim i Peštu povezuje
devet mostova. Iza njih je burna istorija, koja uključuje i razaranja u
Drugom svetskom ratu i kasniju obnovu.



Neraskidive spone

Lančani
most, sa skulpturama lavova koje ga krase, jedan je od najistaknutijih
simbola mađarske prestonice. Bio je to prvi most između Budima i Pešte,
podignut još dok su bili dva odvojena grada, sredinom XIX veka. Njegovu
izgradnju inicirao je grof Ištvan Sečenji, znameniti mađarski državnik,
koga je na to podstakla lična tragedija. Jedne izuzetno hladne zime grof
Sečenji je u svom domu u Pešti primio poruku da je njegov otac u Beču
ozbiljno bolestan. Dunav je bio zaleđen, pa čamci nisu plovili, tako da
je grof bio primoran da čeka čitavih nedelju dana ne bi li konačno
prešao reku i nastavio put Beča. Nažalost, kada je stigao u austrijsku
prestonicu, njegov otac više nije bio među živima.



Sečenji je nakon toga inicirao izgradnju mosta koji je kasnije po njemu dobio ime, Sečenji lančani most.



Ako
se odavde krene niz reku, nailazi se na otmeni beli most, koji je
nazvan po kraljici Elizabeti, supruzi habzburškog cara Franca Jozefa,
koja je, kaže istorija, bila posebno naklonjena Mađarskoj i Mađarima.
Naklonost je, očigledno, bila obostrana, pa jedan od najlepših mostova u
Budimpešti i danas nosi ime Eržebet.



Kada
se od belog mosta nastavi nizvodno, stiže se do zelenog, odnosno do
Mosta slobode. Ovaj most, podignut krajem XIX veka, prvobitno je nosio
ime Franca Jozefa, koji ga je pustio u saobraćaj, ukucavši tom prilikom
poslednji srebrni ekser u njegovu konstrukciju. U međuvremenu od cara na
mostu nije ostalo ni traga: ekser su ukrale njegove pristalice, a ime
mosta promenili oni drugi.



Dva
najsevernija mosta, Arpadov i Margitin, ne samo što spajaju Budim i
Peštu, već vode i do Margit ostrva. Prelepa rečna ada je danas popularno
mesto za rekreaciju. Nekada je bilo poznato kao Ostrvo zečeva, a novo
ime je dobilo po svetoj Margiti, ćerki kralja Bele IV, koji je vladao u
XIII veku. Suočen sa invazijom Mongola, vladar se zakleo da će svoju
ćerku "pokloniti" Bogu ako uspe da se odupre. Pošto mu je to pošlo za
rukom, nesrećna princeza je završila u manastiru koji se nalazio upravo
na ovom ostrvu.

Plovidba kroz vekove



Na
Budimskoj strani se uzdiže brdo Gelert. Ime je dobilo po misionaru
rimokatoličke crkve, koji je u XI veku Mađarima doneo hrišćanstvo ikoji
je sa ovog brda bačen u Dunav. Zbog mučeničke smrti je kasnije proglašen
za sveca, ali ga narod nije zaboravio. Statua svetog Gelerta danas
stoji u podnožju brda, naspram Eržebet mosta, otprilike baš tamo odakle
su ga pagani, prema legendi, bacili u reku. Statua ga prikazuje kako
blagosilja grad, sa krstom u podignutoj ruci.



Vrh
brda Gelert predstavlja najvišu tačku u mađarskoj prestonici. Tu se
nalazi Citadela, sa koje se pruža očaravajući pogled na panoramu grada. U
odnosu na susedne građevine, Citadela je mlado zdanje. Izgrađena je tek
sredinom XIX veka.



Budimski
zamak, rezidencija mađarskih kraljeva, jedna je od najpoznatijih
znamenitosti u prestonici Mađarske. Temelji potiču čak iz XIII veka, ali
je tokom vekova više puta rušen i obnavljan, pa se danas ne mogu ni u
tragovima videti. U blizini zamka je i prelepa Crkva naše Gospe,
poznatija kao Matijina crkva. Razlog "prekrštavanja" je u činjenici da
južna kula nosi grob Matije Korvina, jednog od znamenitih mađarskih
kraljeva, koji je vlada u drugoj polovini XV veka. I crkva je više puta
razarana i obnavljana, a važno je i to da je tokom vekova ovde krunisano
više mađarskih vladara.

Iza crkve je Ribarski bastion čije se
ime, takođe, različito tumači. Počev od toga da je ovaj bedem u srednjem
veku čuvala četa sastavljena od pripadnika ribarskog esnafa, pa sve do
toga da je u njegovoj blizini postojala riblja pijaca. Sigurno je,
međutim, da potiče sa kraja XIX i da nikada nije imao odbrambenu, već
samo dekorativnu ulogu.

Na drugoj obali



U
Pešti kuca srce grada. Tu je i Vaci ulica, rezervisana za pešake.
Ekskluzivne radnje privlače ljubitelje šopinga, ali je puno i onih koji
uživaju samo u pogledu na arhitekturu zgrada. Vaci je najpoznatija
ulica, ali je po mnogima najlepši Andraši bulevar. Ime je dobio po
nekadašnjem premijeru Đuli Andrašiju, koji se i najviše zalagao za
rekonstrukciju ovog bulevara. Građen je u drugoj polovini XIX veka, kao i
većina vila u njemu, čije fasade i bašte i danas fasciniraju
prolaznike. Posebno se izdvaja zgrada Opere, koja spada u najlepše
operske kuće u svetlu, a tu su i pozorišta, ambasade, muzeji i brojne
privatne rezidencije.



Andraši
bulevarom se stiže i do prostranog Trga heroja, kojim dominira
Milenijumski spomenik. Izgradnja spomenika je vezana za 1896. godinu,
kada je povodom hiljadugodišnjice dolaska Mađara u ove krajeve izgrađeno
štošta. Na spomeniku su predstavljeni najznačajniji vladari iz duge
istorije ove države, a na 40 metara visokom stubu se vidi skulptura
arhanđela Gabrijela, koji drži krunu svetog Stefana, prvog mađarskog
kralja. Prema legendi, Gabrijel se Stefanu prikazao u snu i ponudio mu
krunu Mađarske. Stefan je primio hrišćanstvo, zbog čega je kasnije i
kanonizovan u sveca, a krunu mu je lično poslao tadašnji papa.



Iza
Trga heroja se prostire Gradski park. Tu su danas muzeji, zoološki vrt i
botanička bašta, sportski tereni i zabavni park, pa čak i malo jezero
koje se zimi pretvara u klizalište. Tu je i zamak Vajdahunjad, čija je
istorija zaista neobična. I ovo zdanje je bilo izgrađeno za Milenijumsku
izložbu 1896. godine, ali – od drveta i kartona. Međutim, postalo je
toliko popularno da je potom sagrađeno od cigle i kamena. Danas se u
njemu nalazi muzej.

Stecište turista je i Crkva svetog Stefana,
koja je najveći hrišćanski hram u Mađarskoj sa najvećim, devet tona
teškim, crkvenim zvonom. Zidana je tokom čitave druge polovine XIX
veka, a važna je i po tome što se u njoj čuva i velika svetinja –
mumificirana desna šaka svetog Stefana.



Uspomenu
na ovog vladara čuva i mađarski parlament u kome se čuva kraljevska
kruna. Inače je reč o grandioznoj građevini na obali Dunava, uzvodno od
Sečenji lančanog mosta. Smatra se jednom od najvećih skupštinskih zdanja
na svetu, a raskoš i lepota enterijera svakodnevno privlači reku
turista.



Međutim,
da biste zaista upoznali čari Budimpešte, potrebno je i noću
prokrstariti Dunavom. Uz Štrausa i muziku drugih kompozitora, dugo ćete
se diviti lepoti raskošno osvetljenih zdanja i mostova mađarske
prestonice. Obavezna je i poseta nekoj od mnogobrojnih čardi, gde ćete
uživati ne samo u kulinarskim specijalitetima, već i u nacionalnom
folkloru. Ljubitelji slatkiša neće propustiti da svrate i do
poslastičarnice Žerbo, koja neguje vek i po dugu tradiciju, ali valja i
besciljno krenuti gradom. Kuda god da krenete, Budimpešta će vas
šarmirati i odvesti u beskrajno romantičan i pomalo bajkovit grad koji
će vam, verujemo, ostati u trajnom sećanju.

Nesvidja mi se madjarska

Onako

bio sam tu vise puta grad je extra